چهارشنبه، دهم مرداد ۱۴۰۳ بود که خبر حمله به اسماعیل هنیه و در پی آن شهادت رهبر حماس در تهران همچون بمبی در سرتاسر جهان پیچید. پس از شهادت وی، بسیاری منتظر معرفی جانشین او در حماس بودند. بسیاری «خالد مشعل» را جانشین او معرفی می‌کردند اما حماس، با انتخاب «یحیی سنوار» انتظارات و معادلات را به هم ریخت. اما یحیی سنوار کیست؟ چرا حماس یک نویسنده را به عنوان رهبر خود معرفی کرد؟ درباره یحیی سنوار چه می‌دانیم؟ در این مقاله قرار است درباره مرموزترین شخصیت جنبش مقاومت فلسطین صحبت کنیم!
آنچه در این یادداشت می‌خوانید:
یحیی سنوار ، رهبر جدید حماس کیست؟
یحیی إبراهیم حسن السِنوار (زاده ۲۹ اکتبر ۱۹۶۲)، رئیس و رهبر دفتر سیاسی حماس و رئیس جدید حکومت حماس در نوار غزه است. سنوار، بنیان‌گذار سرویس امنیتی حماس، با نام «مجد» است که با پرونده‌های امنیت داخلی سر و کار دارد. اسرائیل بارها وعدهٔ حذف سنوار را داده و او را مسئول ویرانی نوار غزه معرفی کرده است. او در صدر فهرست افراد تحت تعقیب اسرائیل قرار دارد و همچنین مغز متفکر عملیات «طوفان الاقصی» علیه رژیم صهیونیستی است.
سنوار در سال ۱۹۸۸ طی عملیاتی توسط ارتش رژیم صهیونیستی دستگیر و به چهاربار حبس ابد محکوم شد! او تا سال ۲۰۱۱ در زندان‌های اسرائیل به سر می‌برد و چیزی حدود ۲۲ سال از زندگانی خود را در زندان‌های مخوف رژیم صهیونیستی گذرانده است! برای یک انسان عادی، ۲۲ سال زندان، یک عمر تباهی، افسردگی و بی انگیزگی ایجاد می‌کند اما سنوار، هیچ‌گاه از فعالیت‌های خود دست نکشید.
ماجرای ترور نافرجام یحیی سنوار
٢۶ اردیبهشت سال ١۴٠٠ رژیم اسرائیل با هدف ترور یحیی سنوار خانه او در شهر خان یونس در جنوب نوار غزه را شناسایی و بمباران کرد. رسانه های عبری مطمئن بودند که این ترور موفقیت آمیز بوده و ارتش اسرائیل فرمانده میدانی حماس را از بین برده است اما پس از چند روز یحیی السنوار در این محل حضور پیدا می‌کند و با ژست خاصی روی مبل خانه‌اش عکس می‌گیرد و این عکس رسانه‌ای می‌شود. این اقدام در آن زمان حرص محافل مختلف اسرائیل را درآورد و سنوار با این عکس ارتش و اطلاعات رژیم صهیونیستی را به چالش کشید.
فعالیت‌های سنوار در زندان اسرائیل
او در زندان‌های اسرائیل اقدام به یادگرفتن زبان عبری کرد. سنوار به زندان اسرائیل، «آکادمی» می‌گفت؛ مکانی برای یادگیری زبان، روانشناسی و تاریخ دشمن. او مانند بسیاری از فلسطینی‌های دیگر که به عنوان «زندانی امنیتی» شناخته می‌شدند، به زبان عبری مسلط شد و از روزنامه‌ها و برنامه‌های رادیویی اسرائیل، همچنین کتاب‌هایی درباره نظریه‌پردازان، سیاستمداران و روسای اطلاعات صهیونیستی برای یادگیری استفاده می‌کرد. با وجود طولانی بودن مدت محکومیتش، همیشه در تدارک آزادی و از سرگیری مقاومت مسلحانه بود.
یکی از فعالیت‌های مهم سنوار در زندان، نوشتن رمانی به نام «خار و میخک» است! بله! او در زندان، رمان نوشت. رمانی که پس از قرارگرفتن در لیست پرفروش‌های آمازون، با فشار رژیم صهیونیستی از تمام سایت‌ها حذف شد. وکلای بریتانیا برای اسرائیل (UKLFI) به آمازون گفته بودند که این کار غیرقانونی است. در ۱۸ آوریل ۲۰۲۴ UKLFI به آمازون اطلاع داد که قوانین ضد تروریسم بریتانیا را نقض می‌کند و از آمازون شکایت کرد و روز بعد، آمازون کتاب را از فروش خارج کرد.
او علاوه بر نوشتن رمان، اقدام به ترجمه ۵ کتاب از زبان‌های عبری و انگلیسی کرد و یکی از پرکارترین زندانیان سیاسی جهان در این زمینه محسوب می‌شود. بسیاری از اطرافیان او، او را یک شخصیت فرهنگی می‌دانند که در قالبی حماسی، رزمی و جنگنده ظاهر شده است.
معرفی رمان «خار و میخک» یحیی سنوار
این رمان در سال ۲۰۰۴ در یکی از زندان‌های اسرائیل در «بعر شوا (Be’er Sheva)» نوشته شده است. نام «خار و میخک» این کتاب، نمادی از زندگانی در غزه است. زندگی در غزه شامل دردها و سختی‌هایی است که نشان دهنده خار است و نویسنده آن را با میخک آمیخته که نمایانگر شادی است.
کتاب «خار و میخک» سنوار که در زندان اسرائیل نوشته شده است، عنوان کلیشه‌ای «الشوق و القرنفول» («خار و میخک») را دارد، عنوانی دوتایی که در ادبیات زندگی‌نامه‌ای اخیر عربی بسیار رایج است تا تجربیات متضاد زندگی را به خوبی نشان دهد. در این رمان: عشق و خشونت، امید و ناامیدی، لطافت و قدرت به تصویر کشیده می‌شوند.
خار و میخک، داستان یک سفر آموزشی و تکاملی معنوی را روایت می‌کند که از دیدگاه مردی به نام «احمد» روایت می‌شود و داستان دو خانواده در غزه و هبرون و دو جنبش مقاومت در هم تنیده است. عنصر تخیلی در این داستان عمیق است اما وابسته به زندگانی واقعی سنوار! نویسنده در پیشگفتار آن می‌نویسد: «عنصر تخیلی در این اثر صرفاً تبدیل آن به یک رمان است… همه چیز. دیگری به همان اندازه واقعی است که من آن را زیسته یا شنیده ام و راویانش آن را در سرزمین عزیزمان فلسطین زندگی کرده و شنیده‌اند.»
داستان رمان «خار و میخک»
داستان و ماجرای این رمان، درست قبل از شکست ۱۹۶۷ آغاز می شود؛ زمانی که نوار غزه تحت مدیریت مصر بود. احمد، راوی رمان، دیدگاهی دوستانه نسبت به سربازان مصری دارد و معتقد است ارتش‌های عربی اسرائیل را در هم خواهند شکست و فلسطین را آزاد خواهند کرد تا پناهندگان آن بتوانند به خانه‌های خود بازگردند. با این حال، وقتی آنها شکست می خورند، شوکه می‌شود.
راوی، شروع مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل را بازگو می‌کند و پرتاب بمب‌ها علیه گشت‌های ارتش اسرائیل را توصیف می‌کند که برای ورود به خیابان‌ها و کوچه‌های باریک اردوگاه آوارگان الشطی (محل وقوع رمان) چه مصیبت‌هایی کشیده‌اند. پدر و عموی احمد (راوی رمان) هنگام نبرد با ارتش اسرائیل کشته می شون و پس از این، او خود را در خانه‌ای می بیند که با مادر، برادران، خواهر و پدربزرگش همراه با پسرعموهایش که مادرشان پس از ازدواج آنها را ترک کرده است، زندگی می‌کند و حالا مسئولیت همه بر دوش اوست!
احمد، از طریق محمود، برادر بزرگتر، به ساف (سازمان آزادی بخش فلسطین) می پیوندد، اما پس از بازگشت از مصر، بازداشت می شود. پسر عموی او، ابراهیم، مکرراً با شخصیتی به نام شیخ احمد یاسین ملاقات می کند که یکی از پایه گذاران حماس است که در سال ۲۰۰۴ توسط اسرائیل ترور شد.
این رمان علاوه بر خلق صحنه‌هایی حماسی از مقاومت، برخی مسائل اجتماعی فلسطینی‌ها را نیز بیان کرده است. برای مثال، در این رمان، به انتخاب سخت برخی از آوارگان فلسطینی برای کار در اسرائیل اشاره می‌شود که برخی آن را فرصتی برای بهبود شرایط زندگی خود برای خانواده خود می دانستند، در حالی که برای برخی دیگر خیانت محسوب می‌شد. از سوی دیگر، در مکالمات میان احمد و سایر شخصیت‌ها، برخی مسائل اعتقادی و اختلافات گفتمانی میان برخی فلسطینی‌ها و دیدگاهشان نسبت به سایر گروه‌های مقاومت تشریح می‌شود.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که سنوار در این کتاب، به خودش هم پرداخته است. شایان ذکر است که سینوار مسئول شناسایی عوامل اسرائیلی در زندگی واقعی بود و “ابو ابراهیم” نام جنگی و لقب سنوار بود! نامی که در رمان مسئولیت مهمی را بر عهده دارد.
سنوار در این کتاب، به سادگی و فقر زندگی فلسطینی‌ها به طور مفصل می‌پردازد و همچنین به بی‌میلیِ ساکنان کرانه باختری درباره شرکت در مقاومت علیه اسرائیل هم اشاره کرده و از آنها گله می‌کند.
نظرات کاربران